Бугунги кунда дунёда коррупция нафақат иқтисодий, балки ижтимоий ва сиёсий барқарорликка ҳам жиддий хавф солаётган глобал муаммолар қаторида турибди.
Ўзбекистонда сўнгги йилларда ушбу иллатнинг келиб чиқиш сабабларини бартараф этиш ва жамиятда ҳалоллик муҳитини шакллантириш бўйича тизимли ислоҳотлар амалга оширилмоқда.
Мамлакатимизнинг халқаро майдонда коррупцияга қарши глобал ҳамжамиятга қўшилиши ҳам соҳага бўлган жиддий эътиборнинг муҳим кўрсаткичидир.
Халқаро майдондаги қадамлар – глобал ҳамжамиятга интеграцияларга эътибор қаратадиган бўлсак, Ўзбекистон 2008 йилда БМТнинг Коррупцияга қарши курашиш конвенциясига, 2010 йилда Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилотининг Истамбул дастурига қўшилганлигини алоҳида эътироф этиш лозим.
Бу мамлакатимизнинг коррупцияга қарши кураш жараёнида халқаро стандартлар ва тажрибаларни жорий этишга қатъий интилишини кўрсатади.
Ўз навбатида бу борада давлат сиёсатининг устувор йўналиши ҳам белгиланиб Янги Ўзбекистонда коррупцияга қарши кураш стратегик йўналиш даражасига кўтарилди.
2022–2026 йилларга мўлжалланган Тараққиёт стратегиясида ҳам умумбашарий муаммо сифатида коррупцияга қарши кураш устувор йўналиш сифатида белгиланиб, жамоатчилик назорати, очиқлик ва шаффофликни таъминлаш бўйича қатор ишларда халқнинг фаол иштироки назарда тутилган.
Президент ташаббуслари билан:
Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ташкил этилди;
Давлат хизматчилари учун мол-мулк ва даромадлар декларацияси жорий қилинди;
Давлат харидлари, имтиёзлар ва тендерлар очиқ электрон майдонга ўтказилди;
Давлат хизматларининг 80 фоиздан ортиғи рақамлаштирилди.
Бу жараёнлар коррупция хавфини камайтиришда муҳим роль ўйнамоқда.
Бироқ, статистик маълумотлар коррупцияга оид жиноятларни ханузгача учраётганини кўрсатади.
Буни Фарғона вилояти мисолида таҳлил қиладиган бўлсак, жиноят ишлари бўйича Фарғона вилоят судлари томонидан 2025 йилнинг ўтган даврида коррупция билан боғлиқ 391 шахга нисбатан 261 та жиноят ишлари кўриб тамомланган.
Кўрилган жиноят ишлари бўйича 376 нафар шахсга айблов ҳукми чиқарилган бўлса, 14 нафарига нисбатан ишлар ҳаракатдан тугатилган.
Судланганларнинг 335 нафари эркакларни, 56 нафари эса аёлларни ташкил қилиб, 105 нафар шахслар муқаддам судланган шахслардир.
Соҳалар кесимида таҳлил қилинганида энг кўп коррупция жиноятлари қуйидаги йўналишларда содир этилганлигини кўрсатади.
107 нафари тадбиркорлик субъектлари;
47 нафари Мактабгача ва мактаб таълими;
33 нафари Маҳаллий давлат ҳокимликлари;
18 нафари Сув хўжалиги;
17 нафари Банк тизими;
15 нафари Соғлиқни сақлаш;
14 нафари бошқа идора ходимлари;
12 нафари Ички ишлар;
10 нафари Энергетика;
10 нафари Олий таълим, фан ва инновациялар;
5 нафардан Транспорт ва Маданият;
4 нафардан Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши, "ЎЗАРХИВ" агентлиги;
62 нафари эса вақтинча ишламайдиган фуқаролар томонидан содир этилган.

Коррупциянинг жамиятга таъсири ҳақида сўз юритганда, унинг зарари бир нечта йўналишда сезилади:
Жумладан, иқтисодий зарари – коррупция инвестициялар оқимини камайтиради, бизнес муҳитини издан чиқаради, давлат бюджетига салбий таъсир қилади.
Ижтимоий зарар эса – аҳоли ўртасида адолатга ишончни йўқолишига олиб келади.
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш лозимки, коррупцияга қарши кураш — ҳар бир фуқаронинг бурчидир.
Коррупция — давлатга ҳам, жамиятга ҳам оғир зарар етказадиган хавф. Ўзбекистонда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар бу иллатни бартараф этишда муҳим аҳамият касб этмоқда. Бироқ коррупцияга қарши кураш фақат давлат органлари вазифаси эмас — бу ҳар бир фуқаронинг жамоат олдидаги масъулиятидир.

Алишер Абдуллаев
Фуқаролик ишлари бўйича
Риштон туманлараро судининг судьяси